Alopecija je medicinski termin koji se koristi za opisivanje gubitka malja na telu, posebno kose na vlasištu. Uzroci nastanka alopecije se mogu razlikovati, stanje može biti privremeno ili trajno, a postoje i različiti oblici alopecije.
Vrste alopecije
Androgenetska alopecija: Najčešći oblik alopecije i obično se naziva muška ili ženska ćelavost. Nasleđuje se i karakteriše je postupno proređivanje kose na određenim područjima vlasišta, kao što su vrh glave kod muškaraca ili proređivanje na vrhu glave kod žena.
Alopecija areata: Ova vrsta alopecije uzrokuje nagli gubitak kose u obliku krugova ili pečata na vlasištu. Može se javiti na bilo kojem delu tela koje je prekriveno dlakama, uključujući kosu, obrve, trepavice i dlake na drugim delovima tela.
Alopecija totalis: Ova vrsta alopecije uzrokuje potpuni gubitak kose na vlasištu. Osobe s alopecijom totalis nemaju kosu.
Alopecija universalis: Najekstremniji oblik alopecije koji uzrokuje gubitak dlaka na celom telu, uključujući vlasište, obrve, trepavice i dlake na drugim delovima tela. Osobe s alopecijom universalis nemaju dlake niti na jednom delu tela.
Traumatska alopecija: Nastaje kao rezultat fizičkog ili hemijskog oštećenja kose, kao što su povrede vlasišta, prekomerno naprezanje kose, upotreba agresivnih hemikalija za kosu ili često stilizovanje kose u zategnute frizure. Gubitak kose može biti privremen ili trajan, u zavisnosti od ozbiljnosti oštećenja.
Postoje i druge manje uobičajene vrste alopecije, uključujući cicatricialnu alopeciju (gubitak kose uzrokovan ožiljcima na vlasištu), trakcijsku alopeciju (gubitak kose zbog stalne napetosti ili vuče kose) kao i privremeni gubitak kose uzrokovan stresom, hormonalnim promenama, bolestima ili lekovima.
Uzrok nastanka alopecije
Alopecija može imati različite uzroke, zavisno od vrste alopecije koja se javlja.
Androgenetska alopecija: Nasleđuje se i najčešće je uzrokovana genetskim faktorima i hormonalnim promenama. Osobe koje su genetski predisponirane mogu biti osetljive na hormon dihidrotestosteron (DHT), koji dovodi do progresivnog suženja folikula dlake i smanjenog rasta kose.
Alopecija areata: Autoimuna bolest u kojoj imunološki sistem pogrešno napada folikule dlake, što rezultira gubitkom kose. Specifični uzrok autoimunog odgovora nije potpuno jasan.
Traumatska alopecija: Ova vrsta alopecije može biti uzrokovana fizičkim oštećenjem vlasišta kao rezultat povreda, upalnih stanja ili ožiljaka. Takođe, ponavljano prekomerno vučenje kose, često stilizovanje kose u zategnute frizure ili korištenje agresivnih hemikalija za kosu, može oštetiti folikule dlake i dovesti do gubitka kose.
Alopecija totalis i alopecija universalis: Uzrok ovih retkih oblika alopecije nije potpuno poznat, ali pretpostavlja se da je autoimunog porekla, pri čemu imuni sistem napada sve folikule dlake na vlasištu ili celom telu.
Drugi uzroci alopecije: hormonske promene (npr. trudnoća, menopauza), bolesti (npr. štitna žlezda, anemija), određeni lekovi (npr. hemoterapija), stres, nedostatak određenih hranjivih sastojaka u ishrani i drugi zdravstveni problemi.
Simptomi alopecije
Androgenetska alopecija:
- Postepeno proređivanje kose na određenim područjima vlasišta, kao što su vrh glave kod muškaraca ili proređivanje na vrhu glave kod žena.
- Smanjenje obima kose i gubitak kose u karakterističnom "muškom obrascu" kod muškaraca.
- Redak rast nove kose na područjima koja su postala ćelava.
Alopecija areata:
- Nagla pojava ćelavih pečata ili krugova na vlasištu.
- Gubitak obrva, trepavica, dlaka na bradi i drugim delovima tela koji su inače prekriveni dlakama
- Ponekad može biti prisutan svrab ili osetljivost na zahvaćenom području.
Alopecija totalis:
- Potpuni gubitak kose na vlasištu, gubitak obrva i trepavica
- Nema rasta nove kose na zahvaćenom području.
Alopecija universalis:
- Potpuni gubitak malja na celom telu, uključujući vlasište, obrve, trepavice i dlake na drugim delovima tela.
- Potpuni nedostatak dlaka na telu.
Traumatska alopecija:
- Gubitak kose na mestima gde je došlo do fizičkog ili hemijskog oštećenja vlasišta.
- Vidljivi znakovi oštećenja, kao što su ožiljci, iritacija ili crvenilo na zahvaćenom području.
Lečenje alopecije
Lečenje alopecije uključuje različite metode i terapije, a konkretni pristup zavisiće od vrste alopecije i pojedinačnih karakteristika pacijenta.
Lekovi:
Minoxidil je dostupan u obliku losiona ili spreja koji se nanosi na vlasište. Koristi se za tretiranje androgenetske alopecije. Minoxidil može poboljšati rast kose i zaustaviti dalje proređivanje kose.
Finasterid je oralni lek koji se koristi za tretiranje muške androgenetske alopecije. On deluje inhibirajući enzim 5-alfa reduktazu koji pretvara testosteron u dihidrotestosteron (DHT), hormon koji može uzrokovati suženje folikula dlake.
Terapije:
Kortikosteroidi se mogu primeniti lokalno (injekcije ili kreme) ili sistemski (tablete) kako bi se smanjila upala i zaustavio gubitak kose kod alopecije areate ili drugih autoimunih oblika alopecije.
Imunoterapija uključuje primenu iritantnih supstanci na vlasište kako bi se podstakao rast kose kod alopecije areate. Ovaj tretman podstiče imunološki odgovor koji može preokrenuti autoimunu reakciju i podstaći rast kose.
Hirurški tretmani:
Transplantacija kose je hirurški postupak koji uključuje premeštanje folikula dlake sa područja tela gde je maljavost gusto prisutna na područja koja su ćelava. Reč je o opciji za osobe sa trajnim gubitkom kose.
Kod nadogradnje kose koriste se veštačke dlake ili prirodne dlake kako bi se stvorio privremeni izgled guste kose. Ova opcija može uključivati perike, nadogradnju dlaka ili slične tehnike.
Važno je napomenuti da ne postoji univerzalni tretman koji će odgovarati svima. Iz tog razloga je važno da se svaki pacijent konsultuje sa dermatologom ili trihologom (stručnjakom za kosu i vlasište) kako bi dobio preciznu dijagnozu i personalizovan pristup lečenju alopecije.
Ukoliko imate promene na vlasištu i ukoliko ne znate kome da se obratite, unesite reč "alopecija" u polje za pretragu na platformi Hipokratija i dobićete uvid u iskustva drugih ljudi koji su se borili sa alopecijom. Nakon završenog pregleda, ostavite svoje podelite svoje iskustvo s Hipokratija zajednicom i na taj način pomozite drugima da izaberu najbolju negu za sebe i svoju porodicu.
